آزبستوز عبارت است از التهاب ریه ها به علت استنشاق ذرات آزبست . این یک اختلال مزمن است اما مسری نیست .

آزبستوز ممکن است منجر به سرطان ریه شود (خطر بروز با سیگار کشیدن بسیار بیشتر می شود). مردان بالای ۴۰ سالی که در معرض ذرات آزبست بوده اند با احتمال بیشتری دچار این بیماری می شوند. آزبستوز شاید مهمترین بیماری ریوی ناشی از کار باشد.

معمولاً قبل از انکه بیماری بروز کند، بیمار دست کم ۱۰ تا ۱۵ سال سابقه مواجهه متوسط یا شدید را با آزبست داشته است.در بیش از ۷۰% کارگران عایق کار که مواجهه قبلی داشته اند، بعد از ۲۰ الی ۳۰ سال مواجهه، اختلال در گرافی قفسه سینه مشاهده شده است. تماس مختصر به مدت یک سال یا کمتر ممکن است بعد از ۲۰ تا ۳۰ سال شواهدی منطبق بر آزبستوز یا بیماری پلور ایجاد کند.

آزبستوز

علل آزبستوز

هر قدر رشته های آزبست کوچکتر باشند،احتمال ایجاد بیماری بیشتر است.این رشته ها علیرغم طول زیاد قادر به نفوذ به اعماق ریه می باشند.عامل فیزیکی که سبب محدود کردن نفوذ به اعماق ریه می شود، قطر رشته هاست و به طول آنها ارتباطی ندارد.

تاکنون مکانیسم دقیق ایجاد بیماری شناخته نشده است.اختلال در کلیئرانس ذرات آزبست و در نتیجه احتباس آن به عنوان یک عامل عمده تعیین کننده در ایجاد آزبستوز شناخته می شود.

بیماری زایی ، ناشی از آزاد شدن اهسته اسید سالیسیلیک یا یک واکنش ایمنولوژیک که از ذرات پوشیده شده با پروتئین تشکیل شده و به عنوان آنتی ژن عمل می کند، می باشد.

فاگوسیتوز (بیگانه خواری) ناکامل رشته های آزبست که احتمالاً سبب آزاد شدن آنزیمهای لیزوزومی از ماکروفاژها می شود در ایجاد بیماری دخیل است.

آزبستوز

رشته های آسبست درمحل دو شاخه شدن مجاری آلوئولی نزدیک به برونشیول های انتهایی رسوب میکند.این رشته ها توسط ماکروفاژها برداشته شده و از طریق سیستم موکوسیلیاری و سلولهای اپتیلیال تیپI که مسئول حمل رشته ها با غشاء پایه و بعد از آن به فیبرو بلاست ها و ماکروفاژهای انترستیشیل می باشند، خارج می شوند.

برداشت رشته های آزبست توسط فیبرو بلاست ها موجب پرولیفراسیون سلولی و افزایش تولید کلاژن می گردد.

شایع ترین اختلالات موجود در گرافی قفسه سینه پلاکها و ضخیم شدن پلور می باشد. پلاکهای پلور معمولاً دو طرفه می باشند و به صورت ضخیم شده در گرافی مشخص می شوند . تشخیص رادیولوژیک آزبستوز به وجود لکه های نامنظم یا خطی بستگی دارد که معمولاً ابتدا در نواحی تحتانی ریه جلب توجه کرده و بعداً به موازات پیشرفت بیماری به سمت لوبهای میانی و فوقانی ریه گسترش می یابد.

ضخیم شدگی پرده پلور یکی از نشانه های مشخص آزبستوز است که در گرافی قفسه سینه به خوبی نمایان است. حساس ترین تست برای تشخیص آزبستوزHRCT می باشد.

مطلب مرتبط: راههای پیشگیری از سرطان معده و راهنمای درمان سرطان معده

علایم آزبستوز

علایم اولیه عبارتند از: تنگی نفس،سرفه ای که یا بدون خلط است یا خلط کمی دارد،احساس کسالت عمومی

علایم بعدی شامل: نامنظمی خواب،بی اشتهایی،درد قفسه سینه،خشونت صدا،سرفه خونی،علایم نارسایی احتقانی قلب،آبی شدن ناخن ها

علل آزبستوز

مواجهه طولانی مدت با ذرات ریز آزبست به هنگام کار یا از منابع دیگر. قسمت محیطی ریه ها در اثر فیبرهای آزبست دچار آزردگی می شوند، که نهایتاً التهاب ، ضخیم شدگی و تشکیل بافت جوشگاهی در بافت ریوی (فیبروز ریوی ) را به دنبال خواهد داشت . امکان دارد تا ۲۰ سال از زمان مواجهه با آزبست بگذرد و سپس علایم بیماری ظاهر شوند.

عوامل افزایش دهنده خطر

– مشاغلی که در ارتباط با آزبست هستند.

– تغذیه نامناسب

– سیگار کشیدن

– سوء در مصرف الکل

تظاهرات بالینی

شایع ترین شکایت اولیه بیماران مبتلا به آزبستوز، تنگی نفس در هنگام فعالیت و سرفه بدون خلط تحریکی است. با پیشرفت بیماری شدت این علائم افزایش یافته و ممکن است سرفه ها همراه با خلط موکوپورلانت باشد.فیبروز پلور ممکن است به قدری وسیع باشد که موجب تنگی نفس شدید و حتی مرگ بیمار گردد.

بررسی عملکرد ریه

اولین تاثیر آزبست معمولا بر روی راههای هوایی کوچک می باشد.

FVC کاهش می یابد

TLC کاهش می یابد

نسبت FEV1/FVC ثابت می ماند.

تشخیص آزبستوز

تشخیص زمانی با اطمینان می باشد که موارد زیر رعایت شود:

– سابقه مواجهه قابل ملاحظه با آزبست

– شواهد رادیو گرافیک، بالینی و فیزیولوژیک

– عدم وجود بیماری دیگر با علائم مشابه

– پلاکهای پلور نشانه محکمی برای مواجهه با آزبست در گذشته است.

شمارش ظاهری اجسام آزبست لازم است.

پیشگیری از آزبستوز

اصل مهم در پیشگیری، کنترل گرد وغبار است.اولین روش پیشگیری از بروز ازبستوز جایگزینی است.بعنوان مثال فایبر گلاسSlag wool یا Rock wool

موارد دیگر جهت پیشگیری:

– جلوگیری از تولید و یا انتشار ذرات در محیط کار، مفید است.

– استفاده از سیستم بسته

– جدا کردن

– استفاده از تهویه موضعی و عمومی

– مرطوب کردن مواد

– استفاده از کیسه های غیر قابل نفوذ برای حمل مواد آسبستی

– در نهایت استفاده از PPE نظیر رسپیراتور و ماسک

یکی از دستور العملهای گرافی سینه برای افراد آزبست کار عبارت است از:

– کمتر از ۱۲سال مواجهه با زبست، هر ۳ سال یکبار گرافی سینه

– بین ۱۲ تا ۲۰ سال مواجهه، هر ۲ سال یکبار گرافی

– بیش از ۲۰ سال مواجهه، سالیانه یکبار گرافی قفسه سینه

به هنگام قرار گرفتن در معرض آزبست ، از ماسک حفاظتی مناسب یا هودی که با هوای آزاد ارتباط دارد استفاده کنید.

اقدامات توصیه شده در رابطه با مهار غبارهای آزبست را به کار بندید.

مطلب مرتبط: راهنمای کامل درمان بیماری سلیاک در طب سنتی و پزشکی جدید

سیگار نکشید.

یک برنامه منظم ورزشی داشته باشید تا سلامت قلبی ـ تنفسی شما حفظ شود.

برای کارگرانی که در صنایع آزبست کار می کنند باید به طور منظم عکس برداری با اشعه ایکس انجام شود تا هرگونه سایه غیرطبیعی در ریه ها شناسایی شود. اگر در عکس مشکلی بود، فرد باید کار با آزبست را رها کند حتی اگر علامتی وجود نداشته باشد.