اختلال خلقی فصلی : بررسی و ارائه راهکار

اختلال خلقی فصلی در مورد افرادی به کار می رود که علیرغم این که گاهی در تابستان هم افسرده می شوند، در بیشتر موارد در فصلهای پاییز و زمستان به افسردگی مبتلا می گردند.

اختلال خلقی فصلی (SAD) چیست؟

اختلال خلقی فصلی نوعی افسردگی با الگویی ویژه است. این اختلال هر سال به طور منظم در پاییز و زمستان شروع می شود و در بهار و تابستان پایان می یابد. به همین دلیل گاهی به آن «افسردگی راجعه زمستانی» هم گفته می شود.

بسیاری از علائم SAD همان علائمی هستند که در افسردگی «معمولی» (غیرفصلی) هم دیده می شوند.

علایم اختلال خلقی فصلی

– خلق پایین و افسرده ( معمولا صبح ها بدتر است)

– کمبود انرژی

– بعد از بیدار شدن مدتی طول می کشد تا بتواند فعالیت روزانه خود را آغاز کند.

– فرد نسبت به زندگی علاقه کمتری دارد.

– فرد از امور و مسائل لذت بخش احساس لذت نمی کند.

– تحریک پذیری

– کم شدن دیدارها و ملاقات با سایرین

– کم شدن علاقه فرد نسبت به رابطه جنسی

علائم SAD نسبت به علامت های افسردگی کمی متفاوت هستند. در اختلال افسردگی غیرفصلی افراد معمولا کمتر غذا می خورند و خوابشان کم می شود، در حالی که در اختلال خلقی فصلی اغلب خواب و اشتهای فرد بیشتر می شود.

اگر به اختلال خلقی فصلی مبتلا باشید در صبح های زمستان به سختی از خواب بیدار می شوید و در طول روز هم خواب آلود هستید. ممکن است بیشتر دلتان بخواهد شکلات و مواد غذایی که کربوهیدرات بیشتری دارند مثل نان سفید و شیرینی جات بخورید.

در این حالت دلتان نمی خواهد که فعالیت های بدنی انجام بدهید و به همین خاطر در طول زمستان وزنتان اضافه می شود.

افسردگی فصلی در فصل بهار بهتر می شود. در حقیقت حدود یک سوم افراد مبتلا به اختلال خلقی فصلی در فصل تابستان و بهار خلقشان کمی از حد معمول بالاتر می رود. (هایپومانیک)

چه افرادی دچار اختلال خلقی فصلی می شوند؟

مثل سایر انواع افسردگی، این اختلال بیشتر در زنان در سنین باروری دیده می شود. اختلال افسردگی فصلی در زنان سه برابر شایع تر از مردان است. این اختلال در کودکان و افراد مسن هم رخ می دهد ولی بروز آن در این گروه های سنی نسبتا نادر است.

این اختلال در افرادی که مناطقی استوایی زندگی می کنند شایع نیست و هرچه از خط استوا دورتر شویم، احتمال شیوع آن بیشتر می شود.

بسیاری از ما ممکن است در زمستان علائم مختصری پیدا کنیم، کمی احساس خستگی کنیم، کمی بیشتر بخوابیم و وزنمان کمی بیشتر شود.

این حالت تا حدودی شبیه خواب زمستانی در حیوانات است. اگر علائم شما آنقدر شدید هستند که زندگی روزمره تان را دچار مشکل می کنند، ممکن است دچار SAD شده باشید. در انگلستان سه نفر از هر صد نفر علامت های شدید افسردگی زمستانی را دارا هستند.

عوامل اختلال خلقی فصلی

به نظر می رسد که علت آن کمبود نور روزانه در زمستان باشد. امروزه ما بیشتر در فضاهای سربسته زندگی می کنیم و کمتر با نور خورشید مواجه هستیم. به نظر می رسد که کمبود این نور می تواند بر نحوه کار کردن سروتونین در مغز تاثیر بگذارد و ما را بیشتر در معرض خطر افسردگی قرار دهد.

بعصی از علامت های اختلال خلقی فصلی می توانند مشکلاتی تولید کنند که فرد مبتلا احساس بدتری پیدا کند.

اگر دائما احساس خستگی کنید، احتمالا کمتر کار و فعالیت می کنید. فعالیت بدنی کمتر، افسردگی را تشدید می کند.

اگر بیشتر غذا می خورید، افزایش وزن بیشتری هم خواهید داشت.

خواب آلودگی، کم شدن انگیزه و تحریک پذیری می توانند باعث مشکلات بیشتری در خانه، اجتماع و محل کار شوند. فرد مبتلا به SAD هرچقدر که کمتر از عهدۀ وظایفش بربیاید، بیشتر تحت فشار قرار می گیرد.

مدیریت SAD

در طول ماه های تاریکتر تا جایی که ممکن است بیشتر بیرون بروید تا بیشتر نور روز را ببینید.

هر نوع ورزشی را که به طور معمول انجام می دادید ادامه دهید، بهترین نوع ورزش، ورزشی است که بیرون از منزل انجام شود تا بیشتر در معرض نور خورشید قرار بگیرید.

با خانواده و دوستان خودتان در این مورد صحبت کنید تا در مورد شرایط شما اطلاع پیدا کنند و شاید بتوانند شما را بیشتر حمایت کنند.

به خودتان یادآوری کنید که بعد از عید روزها رفته رفته طولانی تر می شوند و بهار در راه است.

داروهای اختلال خلقی فصلی

داروهای ضدافسردگی عموما برای درمانSAD مفید هستند. باید از مصرف هر نوع دارویی که موجب احساس خستگی و خواب آلودگی می شود خودداری کرد، به همین خاطر بیشتر از داروهای SSRI استفاده می شود.

بهترین شواهد در مورد مصرف سرترالین، سیتالوپرام یا فلوکستین موجود است. برای درمان اختلال خلقی فصلی معمولا دارو را در پاییز آغاز و در بهار قطع می کنند.

شواهدی وجود دارد که نشان می دهند درمان شناختی رفتاری می تواند برای درمان افسردگی زمستانی و پیشگیری از عود آن در زمستان سالهای آینده مفید باشد.

درمان اختلال خلقی فصلی

برای علائم خفیف معمولا اقدامات خودیاری که توضیح داده شد، کافی هستند.

برای موارد شدیدتر جعبۀ نور یا داروهای ضد افسردگی گزینه های درمانی هستند. بر اساس موارد زیر یکی از این دو روش درمانی انتخاب می‌شوند :

کدامیک از این دو روش بیشتر در دسترس هستند.

استفاده از کدامیک برای فرد راحت تر است.

او کدام را ترجیح می دهد.

مطالعات نوردرمانی را با داروهای ضدافسردگی مقایسه کرده اند ولی به نظر می رسد که هر دو روش درمانی به خوبی عمل می کنند. در مواردی که یک درمان کافی نباشد از نوردرمانی و درمان دارویی به طور توامان استفاده می شود.

khalayegh.com