راهنمای پیشگیری و درمان بیماری کشنده تب کنگو
تب کریمه یا تب کنگو یک بیماری حاد تب دار و خونریزی دهنده است.
تب کنگو یا تب کریمه از طریق گزش کنه یا تماس با خون و ترشحات یا لاشه دام و انسان آلوده منتقل می شود.
علت تب کنگو
ویروسی از گروه آربوویروس، خانواده بونیاویریده از جنس نایروویروس علت وقوع تب کنگو است. شایع‌ترین ناقل‌ها کنه‌ای به نام هیالوما می‌باشد.
مخزن ویروس در طبیعت اصولاً کنه‌ها می باشد و گاو، گوسفند، بز و خرگوش نیز به عنوان مخزن مطرح می باشند.
تب کنگو در حیوانات اهلی هیچ گونه علائم مشخصی ندارد و خطر انتقال بیماری در انسان در طی ذبح حیوان آلوده و یا یک دوره کوتاه پس از ذبح حیوان آلوده وجود دارد.
هم چنین تماس با خون و بافت بیماران، به خصوص در مرحله خونریزی یا انجام هرگونه اعمالی که منجر به تماس انسان با خون، بزاق، ادرار، مدفوع و استفراغ آنها گردد باعث انتقال تب کنگو می‌شود.
بیمار در طی مدتی که در بیمارستان بستری است به شدت برای دیگران آلوده‌کننده است.
علایم تب کریمه
– ابتدا مرحله نهفتگی که بین ۳ تا ۹ روز گزارش شده است و در این فاصله بیمار پس از تماس با دام، کنه و یا ترشحات آلوده، به ویروس آلوده گشته ولی علائم بالینی ندارد.
– مرحله مقدماتی تب کریمه که بین ۳ تا ۱۶ روز ممکن است طول بکشد. در این دوره بیمار دچار سردرد شدید، تب، لرز، درد عضلانی خصوصاً در ناحیه پشت و پاها، گیجی، درد و سفتی گردن، درد و قرمزی چشم، ترس از نور و علائم مشابه می شود. ممکن است حالت تهوع ، استفراغ یا گلو درد هم باشد و گاه با اسهال و درد منتشر شکمی همراه است.
– مرحله خونریزی دهنده تب کریمه بین ۳ تا ۵ روز به طول می انجامد. در اکثر موارد، خونریزی های نقطه ای و یا منتشر در سطح پوست به خصوص در قسمت های بالای بدن که ممکن است همراه اسهال خونی، استفراغ خونی، خونریزی از دهان، چشم، گوش، رحم و یا خلط خونی باشد در این دوره مشاهده می شود.
مرگ در این مرحله از تب کریمه به دلیل از دست دادن حجم زیادی خون و مایعات بدن و خونریزی در اعضای حساس مثل مغز، کبد، کلیه و قلب رخ می دهد. مرگ معمولا در هفته دوم بیماری تب کریمه حادث می شود.
– مرحله بهبودی تب کریمه از هفته سوم به بعد و پس از بروز علائم شروع می شود. نقاط خونریزی کم کم جذب شده ولی آثار ضایعات حاصل از بیماری در دستگاه عصبی، تنفس وغیره ممکن است با تاخیر بهبودی یابند.
پیشگیری از تب کنگو
بیمار مشکوک به تب کنگو باید ایزوله شود و با افراد خانواده و پرسنل بیمارستانی در تماس نباشد.
کلیه وسایل بیمارستانی مانند ماسک، دستکش، روپوش، پیش بند، لوله‌های خون، سرنگهای استفاده شده و هر وسیله‌ای که با ترشحات بیمار در تماس بوده باید سوزانده شود.
سمپاشی منازل و اصطبل‌ها جهت کاهش کنه ها
مصرف مواد ضد عفونی جهت گندزدایی توالت‌ها، محیط آلوده به خون و ترشحات بیمار
به دلیل اینکه دام بدون علامت است، باید از مصرف گوشت تازه خودداری شود و دام پس از ذبح تا ۲۴ ساعت در دمای منفی ۱ تا ۴ درجه قرار گیرد تا ویروس‌های آن کشته شوند و پس از آن مصرف شود.
در هنگامی که پرسنل مراقب بیمار در معرض تماس پوستی یا پوستی مخاطی با خون، مایعات بدن و یا فضولات بیمار قرار می‌گیرند بایستی فوراً سطح آلوده را با آب و صابون بشویند.
از خرید گوشتهای بازرسی نشده بدون مهر دامپزشکی (کشتار غیر مجاز) خودداری کنید.
کارکنان بهداشتی و درمانی و افرادی که با خون، ترشحات بدن بیمار و یا بافت های آلوده بیماران تماس داشته اند باید مرتب و حداقل تا چهارده روز پس از تماس تحت نظر بوده و درجه حرارت بدن آنها هر روز کنترل شود و در صورت ظهور علایم بالینی مطابق با تعریف مورد محتمل بلافاصله درمان برای آنان شروع شده و اقدامات بعدی به عمل آید.
درمان تب کنگو
اساس درمان تب کنگو حمایتی است و شامل تنظیم آب و الکترولیت و درمان اختلال انعقادی درون رگی پیش رونده(DIC) به همراه داروی ضد ویروس ریباویرین است.
درمانهای اختصاصی تب کنگو توسط پزشک متخصص و ترجیحا متخصص عفونی انجام می شود.
