راهنمای جامع پیشگیری و درمان آرتروز ستون فقرات
درمان آرتروز ستون فقرات : اسپوندیلوز یا آرتروز ستون فقرات یک بیماری است که بر اثر فرسایش بدن به وجود می‌آید.
به این معنا که این بیماری عموما با بالا رفتن سن ایجاد می شود. بعد از سال های طولانی استفاده از ستون فقرات ، مهره ها و مفاصل آن و همینطور رباط ها و دیسک های بین مهره ای دچار تغییراتی می شوند و کارایی قبل را نخواهند داشت. در ادامه روشهای درمان آرتروز ستون فقرات آورده می شود.
بیماری های فرسایشی ستون فقرات از شایع‌ترین علل بیرون زدگی و پارگی دیسک گردن می باشد و ناشی از روند طبیعی بالا رفتن سن و فرسایش بدن می‌باشد.
به مرور زمان، رباط‌ها و همچنین لایه‌ی خارجی دیسک‌ها ضعیف می شوند و محتویات داخلی دیسک، ایجاد حالت برآمدگی می کند و باعث می شود که دیسک از فضای طبیعی خود تجاوز کند و به نخاع یا ریشه‌های عصبی فشار وارد کند.
علائم اسپوندیلوز
آرتروز مهره های گردنی : درد گردن که گاهی شدت می یابد و گاهی خوب می شود، درد گردن که تا شانه و بازو دست و انگشتان ادامه دارد، خشکی گردن و شانه در هنگام صبح و محدودیت حرکتی گردن، احساس گزگز و بی حسی در گردن یا شانه و دست ها، احساس ضعف و سستی در گردن، شانه بازو ها و دست ها و انگشتان، احساس سر درد در قسمت پشتی سر، سر گیجه و از دست دادن تعادل، مشکلاتی در بلع غذا ( این مورد نادر است ولی در صورت آسیب به طناب نخاعی احتمال آن هست)
آرتروز مهره های میانی کمر : درد درقسمت بالایی و میانی کمر، دردی که در هنگام خم و راست شدن شخص شدت پیدا می کند، احساس خشکی و بی حرکتی وسط کمر در هنگام صبح
آرتروز مهره های پایینی کمر : دردی که گاها شدید و گاها کم می شود، خشکی و بی حرکتی کمر در هنگام صبح، دردی که در هنگام استراحت یا بعد از ورزش کمتر می شود، احساس گزگز و بی حسی کمر، سیاتیک ( درد پاها که از کمر نشات می گیرد)، احساس سستی ، ضعف ، و سوزن سوزن شدن کمر یا پاها، مشکلات راه رفتن، مشکلاتی در دفع (این مورد نادر است ولی در صورت آسیب به طناب نخاعی احتمال آن هست)
علل اسپوندیلوز
– دلیل عمده و اصلی آرتروز ستون فقرات فرسایش بدن با بالا رفتن سن است. شخص هر روز برای انجام کار های روزانه، بدن خود را تحت فشار زیادی قرار می دهد و این فشار سالیان متمادی ادامه دارد و می تواند تغییراتی را در ستون فقرات ایجاد کند.
– ستون فقرات در واکنش به حرکت بیش از حد مهره ها و مفاصل فاست(در اثر فرسایش دیسک ها) ، شروع به ساخت بافت های استخوانی در مهره ها می کند که به آن زائده یا خار استخوانی گفته می شود.
متاسفانه این زائده های استخوانی گاهی به اعصاب اطراف خود فشار می آورند و موجب درد می شوند. همچنین ممکن است استخوان مهره ها به سمت داخل کانال نخاعی رشد کند و موجب تنگی کانال نخاعی شود.
– ژن ها نیز در ابتلا به آرتروز ستون فقرات بی تاثیر نیستند . اگر شخصی از نزدیکان شما به این عارضه مبتلاست، احتمال داشتن درد گردن یا کمر بر اثر آرتروز در شما نیز بالا است.
– در نهایت سبک زندگی و برخی عادات خاص نیز می تواند موجب ابتلا به آرتروز ستون فقرات شود. برای مثال سیگار کشیدن اثر زیادی بر تغییرات دیسک ها دارد و باعث آسیب دیدن سریع تر آن ها می شود.
تشخیص اسپوندیلوز
بهترین راه برای تشخیص قطعی آرتروز ستون فقرات (اسپوندیلوز) انجام رادیوگرافی با اشعه ایکس است.در صورتی که پزشک با بررسی علائم، احتمال ابتلا به آرتروز ستون فقرات را بدهد برای تایید تشخیص خود آزمایشات تشخیصی دیگری را تجویز می کند از جمله:
– رادیوگرافی با اشعه ایکس که تشکیل زائده های استخوانی، غضروف بین مفاصل فاست و دیسک های بین مهره ای و فاصله مهره ها را نشان می دهد.( رادیوگرافی قادر به نشان دادن آسیب غضروف مفاصل فاست در مراحل اولیه آن نیست)
– آزمایش خون برای اطمینان پزشک از مبتلا نبودن شخص به سایر بیماری ها
– اسکن MRI برای نشان دادن آسیب احتمالی به دیسک یا محدود شدن فضایی که عصب های ستون فقرات از آن می گذرند.
روش های درمان آرتروز ستون فقرات
اکثریت موارد ابتلا به آرتروز ستون فقرات (اسپوندیلوز) به روش های درمانی غیر جراحی به خوبی پاسخ می دهند. برخی از این روش های درمان آرتروز ستون فقرات در ادامه آمده است:
– درمان آرتروز ستون فقرات با دارو : نوع دارویی که پزشک تجویز می کند به شدت عارضه و شدت درد بیمار و سایر علائم بستگی دارد و در اکثر موارد پزشک یک سیر صعودی را پیش می گیرد و با تجویز داروهایی ضعیف با دوز پایین آغاز می کند و در صورت عدم پاسخ دهی داروهای قوی تری تجویز می کند.
در نهایت باز هم در صورت عدم تسکین درد تزریق دارو به ستون فقرات را تجویز می کند که مستقیما داروی مسکن قوی به محل درد تزریق می شود.
– تزریق در ناحیه اپیدورال :یکی از مهمترین روش های درمان آرتروز ستون فقرات این روش می باشد. این روش به خصوص برای درد در ناحیه پایین کمر که بر اثر بیرون زدگی دیسک ایجاد شده موثر است.
با تزریق اپیدورال، استروئید که ماده ضد التهاب قوی می باشد مستقیما به محل عصبی که ملتهب شده تزریق می شود. معمولا دو تا سه روز طول می کشد که استروئید روی عصب اثر بگذارد.
– تزریق در مفصل فاست : تزریق در مفصل فاست یا بلوک فاست در مواردی به کار گرفته می شود که منبع درد مفاصل فاست باشد.
مفاصل فاست کمک می کنند که ستون فقرات به راحتی حرکت کنند و همچنین موجب ثبات ستون فقرات می شوند. التهاب این مفاصل که در اثر فرسایش ناشی از آرتروز است موجب درد می شود.
– ماساژ ستون فقرات : این تکنیک که توسط متخصص طب فیزیکی و توانبخشی انجام می‌شود برای از بین بردن اسپاسم و گرفتگی عضلانی و از بین بردن انقباض و تنش مزمن در ماهیچه های کمر است.
– درمان های فیزیوتراپی : انجام درمان های فیزیوتراپی و ورزش های ویژه در کنار دارو برای بسیاری افراد می تواند مفید باشد. هدف درمان آرتروز ستون فقرات در این روش تسکین درد، بهبود حرکات بدن و بالا بردن توانایی و آمادگی جسمانی و سلامت کلی فرد است.
انجام حرکات اصلاحی به کاهش درد ، کاهش خشکی و بی حرکتی مفاصل فاست و افزایش انعطاف پذیری ستون فقرات ، افزایش قدرت عضلانی و استقامت کمک می کند.
انجام این ورزش ها همچنین به کاهش وزن شخص کمک می کند که باعث کم شدن فشار وارد شده به مفاصل می شود.
– استفاده از بریس ستون فقرات (گردن بند و کمر بند طبی) : عدم ثبات ستون فقرات می تواند احتمال وارد شدن آسیب عصبی (به ریشه های عصبی که از پشت ستون فقرات عبور می کنند) را افزایش می دهد. به همین دلیل ممکن است پزشک استفاده از بریس را برای مدتی تجویز کند.
این روش درمان آرتروز ستون فقرات موقتی است و همراه با درمان فیزیوتراپی انجام می شود و نباید برای مدت طولانی به کار رود چون می تواند باعث تضعیف عضلات شود.
چه زمان به جراحی نیاز است؟
تعداد بسیار کمی از بیماران به جراحی نیاز خواهند داشت . در موارد ابتلا به آرتروز به ندرت پیش می آید که به صورت اورژانسی نیاز به جراحی باشد. معمولا در ابتدا تمامی روش های غیرجراحی به کار گرفته می شوند.
