چگونه ضربان قلب را اندازه گیری کنیم ؟ (آموزش گرفتن ضربان قلب با دست)
چگونه ضربان قلب را اندازه گیری کنیم
میزان ضربان قلب با اندازه‌گیری تعداد دفعات ضربان قلب در یک دقیقه تعیین می‌شود و بسته به برخی عوامل متغیر می‌باشد. ضربان قلب را می‌توانید در حالت استراحت و حین ورزش اندازه‌گیری کنید. روشهای مختلفی برای اندازه گیری تعداد ضربان قلب وجود دارد. در این مطلب چند مورد از رایج‌ترین آن‌ها را معرفی می‌کنیم که با مطالعه آن‌ها یاد می‌گیریم چگونه ضربان قلب را اندازه گیری کنیم . در ادامه با ما همراه شوید:
تعداد ضربان قلب در حین ورزش ، محاسبه حداکثر ضربان قلب ، ضربان طبیعی قلب چقدر باید باشد ، ضربان قلب هدف ، حداکثر تعداد ضربان قلب ، تعداد ضربان قلب در حال استراحت ،
گرفتن ضربان قلب با دست ، روشهای اندازه گیری ضربان قلب ، اندازه گیری تعداد ضربان قلب ، ضربان قلب در حال استراحت ، تعداد ضربان قلب در دقیقه
ضربان قلب در حال استراحت
ضربان قلب در حال استراحت به معنی تعداد ضربان‌هایی است که قلب در هر دقیقه در حالتی غیر از ورزش کردن یا شرایط تحت استرس می‌تپد. این نوع ضربان قلب یکی از معیارهای مهم سنجش سلامت عضلات قلب به شمار می‌رود. برای آگاهی از سلامت عمومی خود بهتر است ضربان قلب‌تان را حین ورزش یا به هنگام مشاهده علائمی مانند سرگیجه بررسی کنید.
در موقعیت‌های اضطراری شاید لازم باشد پس از تماس با مرکز اورژانس، ضربان کودک خود یا فرد دیگری را بررسی کنید تا بفهمید به احیای قلبی ریوی (CPR) نیاز دارد یا خیر؟ دو عامل سن و سلامت تأثیر زیادی بر ضربان قلب در حال استراحت دارند. دما، وضعیت قرار گرفتن بدن مانند دراز کشیدن، نشستن و یا ایستادن، شرایط روحی، مصرف کافئین، داروهای خاص، بیماری‌های زمینه‌ای قلب یا تیروئید همگی از عواملی هستند که می‌توانند بر ضربان قلب شما تأثیر بگذارند.
روشهای اندازه گیری ضربان قلب
روش ۱: ضربان شعاعی
یکی از روشهای اندازه گیری ضربان قلب ، استفاده از شریان شعاعی است. برای پیدا کردن این شریان بایستی:
۱- ابتدا دو انگشت اشاره و وسط خود را روی قسمت داخل مچ دست مخالف‌تان درست زیر انگشت شست قرار دهید.
۲- از انگشت شست برای اندازه گیری تعداد ضربان قلب استفاده نکنید، چرا که ممکن است شریان داخل انگشت شست شما باعث دشوارتر شدن شمارش دقیق ضربان شود.
۳- وقتی توانستید ضربان‌تان را احساس کنید، تعداد ضربه‌هایی که طی ۱۵ ثانیه احساس می‌کنید، را بشمارید.
۴- عدد بدست آمده را در ۴ ضرب کنید تا به ضربان قلب خود دست پیدا کنید. برای مثال، ۲۰ ضربه در ۱۵ ثانیه مساوی با ۸۰ ضربه در هر دقیقه (bpm) می‌باشد.
روش ۲: شریان کاروتید (شریان گردن)
برای بررسی ضربان خود با استفاده از این روش می‌بایست شریان گردن‌تان را پیدا کنید. بدین منظور:
۱- ابتدا دو انگشت اشاره و وسط خود را روی گودی نای درست زیر فک پایین قرار دهید. برای اینکه بتوانید ضربان قلب‌تان را به راحتی احساس کنید، شاید لازم باشد جای انگشتان خود را کمی جابجا کنید.
۲- تعداد ضربان‌هایی که در ۱۵ ثانیه احساس می‌کنید، را بشمارید.
۳- عدد بدست آمده را در ۴ ضرب کنید تا به تعداد ضربان قلب در دقیقه دست پیدا کنید.
روش ۳: ضربان روی پا
شما هم چنین می‌توانید ضربان‌تان را روی سطح بالایی پای خود پیدا کنید. این روش به عنوان ضربان روی پا (Pedal pulse) شناخته می‌شود. بدین منظور:
۱- دو انگشت سبابه و وسط خود را در بالای بلندترین نقطه استخوانی که در امتداد سطح بالایی پای‌تان کشیده شده است، قرار دهید. برای اینکه بتوانید ضربان را احساس کنید، ممکن است لازم باشد انگشتان‌تان را در امتداد این استخوان یا کمی به طرفین حرکت دهید.
۲- پس از اینکه ضربان‌تان را پیدا کردید، تعداد ضربه‌ها را به مدت ۱۵ ثانیه بشمارید.
۳- عدد بدست آمده را در ۴ ضرب کنید تا به تعداد ضربان قلب در دقیقه دست پیدا کنید.
روش ۴: ضربان بازویی
شریان بازویی یکی دیگر از محل‌های گرفتن ضربان قلب با دست به حساب می‌آید که بیشتر در جوانان کارایی دارد. بدین منظور:
۱- ابتدا دست‌تان را بچرخانید تا کمی خم شود و قسمت داخلی آن به سمت بالا قرار گیرد.
۲- حالا دو انشگت سبابه و وسط خود را به موازات بازوی خود بین قسمت نرم داخلی آرنج در سطح بالایی و قسمت نوک‌تیز استخوان آرنج در پایین بازو قرار دهید. سپس انگشتان‌تان را به اندازه یک اینج (۲/۵۴ سانتی‌متر) به سمت بالای بازوی خود حرکت دهید. برای اینکه بتوانید ضربان خود را احساس کنید، ممکن است لازم باشد آن را خیلی محکم فشار دهید.
۳- وقتی توانستید ضربان خود را احساس کنید، تعداد ضربه‌ها را به مدت ۱۵ ثانیه بشمارید.
۴- عدد بدست آمده را در ۴ ضرب کنید تا به ضربان قلب خود دست پیدا کنید.
روش ۵: بررسی ضربان قلب با دستگاه کمکی
علاوه بر روشهای بالا، دستگاه‌های مختلفی نیز وجود دارد که به کمک آن‌ها می‌توانیم بفهمیم چگونه ضربان قلب را اندازه گیری کنیم ؛ از جمله:
- دستگاه‌های اندازه‌گیری فشار خون در خانه
- ردیاب‌های دیجیتالی تناسب اندام
- نرم‌افزارهای گوشی‌های هوشمند
- دستگاه‌های ورزشی
دقیق‌ترین وسیله برای بررسی ضربان قلب نوعی مونیتور بی‌سیم است که دور قفسه سینه بسته می‌شود. این دستگاه با یک ردیاب تناسب اندام که در مچ دست بسته می‌شود، تعداد ضربان قلب را با صدای بلند اعلام می‌کند. ردیاب‌های دیجیتالی مچی تناسب اندام، دستگاه‌های اندازه‌گیری فشار خون در خانه و نرم‌افزارهای گوشی‌های هوشمند همگی دقت کمتری نسبت به روش گرفتن ضربان قلب با دست دارند.
با این حال، این دستگاه‌ها از دقت اندازه‌گیری نسبتاً بالایی برخوردار بوده و برای انجام تمرینات ورزشی بسیار کارآمد می‌باشند. برخی دستگاه‌های ورزشی ممکن است به دستگیره‌های فلزی برای قرائت ضربان قلب مجهز باشند، ولی غالباً دقیق نیستند. برای بررسی ضربان قلب حین ورزش، استفاده از روش دستی یا یک ردیاب دیجیتالی تناسب اندام بسیار مفید خواهد بود.
ضربان طبیعی قلب چقدر باید باشد ؟
اینکه ضربان طبیعی قلب چقدر باید باشد ، بیش از جنسیت بر پایه سن افراد قرار دارد، البته معمولاً مردان ضربان قلب به نسبت کمتری در مقایسه با زنان دارند. حد مطلوب تعداد ضربان قلب در حال استراحت در بزرگسالان بین ۶۰ تا ۱۰۰ ضربه در دقیقه است. این نوع ضربان در افراد با آمادگی جسمانی بهتر مانند ورزشکاران ممکن است زیر ۶۰ ضربه در دقیقه باشد. ضربان قلب هدف برای رسیدن به حداکثر اثربخشی تمرینات بدنی و همین‌‌طور حفظ سلامت فرد بکار گرفته می‌شود. معمولاً، انجام فعالیت‌های ورزشی با ۶۰ تا ۸۵ درصد حداکثر تعداد ضربان قلب بسیار سودمند می‌باشد.
ورزش کردن با حد پایین‌تر این درصد یا انجام تمرین‌های متناوب که ضربان قلب فرد در آن بالا و پایین می‌رود، برای چربی‌سوزی فوق‌العاده بوده و حد بالاتر آن نیز برای بالا بردن قدرت قلبی عروقی بسیار مؤثر می‌باشد. برای محاسبه حداکثر ضربان قلب پیش‌بینی شده می‌توانید سن خود را از عدد ۲۲۰ کم کنید. برای مثال، اگر ۴۵ سال دارید، حداکثر تعداد ضربان قلب تقریبی شما ۱۷۵ ضربه در دقیقه خواهد بود (۱۷۵= ۴۵ – ۲۲۰). سپس با استفاده از حداکثر ضربان قلب خود می‌توانید تعداد ضربان قلب در حین ورزش را محاسبه کنید. در نمودار زیر، مقادیر پیش‌بینی شده حداکثر ضربان قلب و ضربان قلب هدف برای گروه‌های سنی مختلف نشان داده شده است:
| سن | حداکثر تعداد ضربان قلب پیش‌بینی شده | ضربان قلب هدف (۸۵-۶۰ درصد حداکثر) |
| ۲۰ | ۲۰۰ | ۱۲۰–۱۷۰ |
| ۲۵ | ۱۹۵ | ۱۱۷–۱۶۶ |
| ۳۰ | ۱۹۰ | ۱۱۴–۱۶۲ |
| ۳۵ | ۱۸۵ | ۱۱۱–۱۵۷ |
| ۴۰ | ۱۸۰ | ۱۰۸–۱۵۳ |
| ۴۵ | ۱۷۵ | ۱۰۵–۱۴۹ |
| ۵۰ | ۱۷۰ | ۱۰۲–۱۴۵ |
| ۵۵ | ۱۶۵ | ۹۹–۱۴۰ |
| ۶۰ | ۱۶۰ | ۹۶–۱۳۶ |
| ۶۵ | ۱۵۵ | ۹۳–۱۳۲ |
| ۷۰ | ۱۵۰ | ۹۰–۱۲۳ |
دقیق‌ترین روش برای محاسبه حداکثر ضربان قلب صحیح و ضربان قلب هدف، شرکت در یک آزمون ورزشی مدرج زیر نظر پزشک است. همیشه بهتر است قبل از شروع برنامه ورزشی جدید با یک پزشک مشورت کنید، مخصوصاً اگر بی‌حرکت بوده‌اید یا سابقه بیماری‌های قلبی ریوی دارید.
در چه شرایطی باید به پزشک مراجعه کرد؟
پایین بودن مداوم ضربان قلب، برادی‌کاردی نامیده می‌شود. در جوانان سالم یا ورزشکاران حرفه‌ای، پایین بودن ضربان قلب بدون وجود علائم دیگر معمولاً نشانه سالم بودن عضلات قلب می‌باشد. اما ضربان قلب پایین می‌تواند نشانه داشتن یک بیماری زمینه‌ای جدی باشد. اگر ضربان قلب کمتر از ۶۰ ضربه در دقیقه باشد و با درد قفسه سینه مواجه شدید، با اورژانس تماس بگیرید. هم‌چنین، اگر دچار سرگیجه، ضعف، غش و یا دیگر علائم نگران‌کننده شدید، به پزشک مراجعه کنید.
بالا بودن مداوم ضربان قلب (بیش از ۱۰۰ ضربه در دقیقه در حالت استراحت) را تاکی‌کاردی می‌نامند. داشتن ضربان قلب بالا به هنگام ورزش، استرس، اضطراب، بیماری یا مصرف کافئین امری طبیعی است. ولی داشتن ضربان قلب بیش از ۱۰۰ ضربه در دقیقه در وضعیت استراحت غیر طبیعی است؛ به خصوص اگر با علائمی مانند سرگیجه، ضعف، غش، سردرد، تپش قلب، اضطراب ناگهانی و درد قفسه سینه نیز مواجه شوید. در چنین مواقعی با مشاهده این علائم به پزشک مراجعه کنید.
نتیجه‌گیری
روشهای ساده خانگی وجود دارد که به راحتی می‌توانیم بفهمیم چگونه ضربان قلب را اندازه گیری کنیم . آگاهی از تعداد ضربان قلب در حال استراحت خود به عنوان یکی از نشانه‌های سلامت قلب می‌تواند مفید واقع شود. شما هم‌چنین با اندازه‌گیری ضربان قلب هدف و تعداد ضربان قلب در حین ورزش می‌توانید بیشترین استفاده را از برنامه ورزشی خود ببرید. گاهی اوقات، توأم بودن ضربان قلب بالا یا پایین با علائم دیگر نشانه وجود یک بیماری زمینه‌ای جدی بوده که در صورت مواجهه با چنین شرایطی باید فوراً به پزشک مراجعه کنید.
چگونه ضربان قلب را اندازه گیری کنیم
ترجمه شده در سایت خلایق
منبع:
healthline.com
