راهنمای پیشگیری و درمان آنافیلاکسی
درمان آنافیلاکسی : آنافیلاکسی یا شوک ناشی از آلرژی هنگامی رخ میدهد که شخصی مادهای را که شدیدا به آن حساسیت دارد، بخورد یا تزریق کند یا با آن تماس پیدا کند.
واکنشی که از آنافیلاکسی به وجود میآید ممکن است مرگبار باشد. شوک آلرژی ناشی از آزاد شدن ناگهانی میزان بالایی از واسطههای شیمیایی در پاسخ به یک عامل محرک (مانند دارو یا حتی نیش زنبور) است که با افت شدید فشار خون همراه است و میتواند موجب مرگ شود. در ادامه روشهای درمان آنافیلاکسی آورده می شود.
افرادی که آلرژی غذایی دارند، به خصوص آلرژی به بادام زمینی و سایر آجیل، در معرض خطر بالای شوک آنافیلاکسی هستند.
در صورتی که فرد قبلا به آن ماده واکنش نشان داده باشد، این خطر افزایش پیدا می کند.
علایم آنافیلاکسی
علائم شوک آنافیلاکسی شامل احساس خارش یا گزگز، طعم فلزی در دهان، کهیر، مشکل نفس کشیدن، استفراغ، اسهال و بیهوشی است. این علائم را باید به سرعت شناسایی کرد.
سایر علائم عبارتند از:
– حالت سوزن سوزن شدن یا کرختی اطراف دهان
– عطسه
– سرفه یا خسخس سینه
– ورم صورت و دستها
– احساس اضطراب
– نبض ضعیف و تند
– دل پیچه در ناحیه معده
– خارش تمام بدن و اغلب همراه با کهیر
– اشک ریزش
– احساس گرفتگی در سینه
– ورم یا خارش دهان و گلو
– تپش قلب
– غش
علت شوک آلرژی
خوردن یا تزریق یا تماس با مادهای که به آن حساسیت (آلرژی) دارید باعث این شوک می شود.
پاسخ آلرژیکی که برای خنثی کردن یا خلاص شدن از شر این ماده از سوی بدن داده میشود، خود منجر به بروز یک نوع واکنش شدید است که گاهی زندگی فرد را نیز در معرض خطر قرار میدهد.
علل آنافیلاکسی
– انواع داروها، به خصوص پنیسیلین. تزریق دارو با خطر بیشتری همراه است تا خوردن قرص و کپسول یا قطره.
– گزش یا نیش حشرات مثل انواع زنبور، مورچههای گزنده، و برخی عنکبوتها
– تزریق واکسنها
– گرده گیاهان
– موادی که در بعضی از انواع عکسبرداری تزریق میشوند.
– غذاها، به خصوص تخممرغ، باقلا، بادام زمینی، غذاهای دریایی و میوهها
– ورزش کردن
عوامل تشدید کننده بیماری
– سابقه آلرژی
– سابقه ابتلا به اگزما، تب یونجه، یا آسم
اگر سابقه ابتلا به آلرژی را دارید:
– پیش از تجویز هر نوع دارویی، این آلرژی را به پزشک یا دندانپزشک بگویید.
– پیش از اینکه دارویی به شما تزریق شود، از نوع آن مطلع شوید و حساسیت خود را بگویید.
– همیشه و در همه جا یک کیت آنافیلاکسی به همراه داشته باشید.
– اگر به گزش حشرات آلرژی دارید، هنگام بیرون رفتن، لباسهای مناسب بپوشید.
– همیشه یک دستبند یا گردن آویز مخصوص داشته باشید که روی آن آلرژی شما مشخص باشد.
همیشه پس از تزریق هر گونه دارویی، تا ۱۵ دقیقه در مطب پزشک یا مرکز درمانی بمانید و بروز هرگونه علامت آلرژی را فوراً اطلاع دهید.
یکی از روشهایی را که پزشک متخصص می تواند انجام دهد، عبارت است از تزریق مادهای که به آن حساسیت دارید با روشی مخصوص و تدریجی به طوری که حساسیت شما به تدریج برطرف شود. نام دیگر این روش حساسیتزدایی است.
درمان آنافیلاکسی
در صورت عدم درمان آنافیلاکسی به صورت فوری و به موقع، امکان دارد آنافیلاکسی منجر به ایست قلبی و مرگ شود.
درمان آنافیلاکسی با آنتی هیستامین ها، استروئیدها و آدرنالین است. تزریق فوری اپینفرین یا آدرنالین این شوک را مهار خواهد کرد.
اگر علایم آنافیلاکسی را در فردی مشاهده کردید و دیدید که تنفس وی متوقف شد :
ـ اورژانس را خبر کنید یا به فرد دیگری بگویید این کار را انجام دهد. اگر این اتفاق برای یک کودک افتاده است، قبل از خبر کردن اورژانس، اقدامات احیا رابه مدت یک دقیقه انجام دهید.
ـ فوراً تنفس دهان به دهان را آغاز کنید.
ـ اگر قلب ضربان ندارد، ماساژ قلبی بدهید.
ـ تا زمانی که کمک نرسیده است، عملیات احیا را ادامه دهید.
– عملیات احیا، ماساژ قلبی و تنفس دهان به دهان را در صورتی می توانید انجام دهید که یاد گرفته باشید، در غیر این صورت کار را به متخصص آن بسپارید.
– هر گاه دارویی را مصرف میکنید، نسبت به امکان بروز واکنش آلرژیک هوشیار باشید و آمادگی این را داشته باشید که به محض بروز علایم اقدامات لازم را انجام دهید. اگر قبلاً دچار واکنش آلرژیک شدید شدهاید، همیشه کیت آنافیلاکسی همراه داشته باشید.
– درمان طولانی مدت مستلزم حساسیت زدایی است.
مهمترین مسئله در هنگام بروز شوک آنافیلاکسی آن است که علائم آن سریع تشخیص داده شود.
بعد از شوک آنافیلاکسی، از بروز شوک مجدد پیشگیری کنید.
واکنش بیش از حد سیستم ایمنی در افراد مبتلا به آلرژی میتواند منجر به ایست تنفسی خطرناک شود و باید در بخش اورژانس فورا درمان شود.
در اغلب موارد شوک آنافیلاکسی به دنبال مصرف مواد غذایی مانند بادام زمینی، شیر، تخم مرغ و یا ماهی بروز میکند. همچنین این حمله میتواند ناشی از نیش سمی حشرات و یا مصرف دارو باشد.
افراد مبتلا ابتدا باید تحت ایمن سازی غیرفعال خاص و ویژه قرار گیرند. علاوه بر این استفاده از داروهای خاص برای مواقع اورژانس آنها ضروری است.
